Shetkari Anudan yojana: भारताचे मूलभूत अर्थव्यवस्था शेतीवर आधारित असून ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांचे कल्याण राष्ट्रीय प्रगतीचे आधार म्हणून आहे. या संदर्भात महाराष्ट्र सरकारने वंचित वर्गातील शेतकऱ्यांच्या सामाजिक आणि आर्थिक उत्तपनासाठी एक महत्त्व कक्ष योजना सुरू केलेली आहे. डाॅ.बाबासाहेब आंबेडकर कृषि स्वावलंबन योजनेचे नाव घेऊन योजना राबवली जात आहे. उपक्रमात अनुसूचित जाती व नवबौद्ध समुदायातील शेतकऱ्यांना आर्थिक बळकटी प्रधान करण्याचे उद्दिष्टे ठरले आहे.
योजनेचा मूलभूत हेतू व दृष्टिकोन Shetkari Anudan yojana
कृषी योजनेची संकल्पना केवळ आर्थिक सहाय्य पुरविण्या पुरती मर्यादित नाही तर उलट योजनेच्या व्यापक दृष्टिकोन शेतकऱ्यांना पारंपारिक शेतीपासून आधुनिक कृषी पद्धतीकडे वळवणार बर देणे आहे. पाणी व्यवस्थापन सचिन तंत्रज्ञान ऊर्जा सुविधा व कृषी उपक्रमाच्या उपलब्धेद्वारे शेतकऱ्यांच्या उत्पादन क्षमतेत वाढ करणे मुख्य उद्देश मानला जातो. योजनेअंतर्गत राज्य सरकार अनुसूचित जाती व नवबुद्ध समुदयातील शेतकऱ्यांना कृषी घटकांसाठी आर्थिक अनुदान पुरवत आहे
. अनुदान शेतकऱ्यांच्या कृषी क्षमता वाढवण्यासाठी व आत्मनिर्भय बनवण्यासाठी दिले जात आहे.
योजनेतील विविध घटक व अनुदान तपशील Shetkari Anudan yojana
कल्याण योजनेत एकूलाख ठण 12 प्रकारचे कृषी घटक समाविष्ट करण्यात आलेले आहे. प्रत्येक घटकाशी निश्चित केले अनुदान प्रमाण पुढील प्रमाणे आहे. चल संसाधन विकासासाठी नवीन विहीर खोदण्यासाठी चार लाख रुपये अनुदान दिले जात आहे. जुन्या विहिरीच्या दुरुस्तीसाठी एक लाख रुपयांची मदत उपलब्ध होते. शेततळ्यामध्ये प्लास्टिक अस्तर घालण्यासाठी 50 रुपयांच्या अनुदान दिले जात आहे.
इनवेल बोअरींग साठी 40 हजार रुपयाची विद्युत जोडणीसाठी 20 हजार रुपये डिझेल व विजेवर चालणाऱ्या पंपासाठी 40 हजार रुपये अनुदान दिले जात आहे. नवीकरणीय ऊर्जेच्या वापरासाठी सौर ऊर्जा पंपासाठी 50 हजार रुपयाची आर्थिक मदत उपलब्ध करून देण्यात आलेली आहे. कृषी उपकरणे खरेदीसाठी 50 हजार रुपयाचे व परसबाग विकासासाठी पाच हजार रुपयांचे अनुदान योजनेअंतर्गत दिले जात आहे.
पात्रता निकष व अर्जाच्या अटी Shetkari Anudan yojana
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही विशिष्ट पात्र निषक पूर्ण करणे आवश्यक सर्वप्रथम अर्जदार अनुसूचित जाती व नवबुद्ध समुद्रातील सदस्य असणे. त्यांच्याजवळ सक्षम प्राधिकरणाकडून मिळालेले जातीचे वैद्य प्रमाणपत्र अत्यंत आवश्यक आहे.
विशेष : विहिर खोदण्यासाठी अर्ज करताना शेतकऱ्याकडे किमान शून्य दशांश चाळीस हेक्टर जमीन असणे आवश्यक,निकष पाण्याचा वापराच्या कार्यक्षमतेसाठी ठेवण्यात आलेला आहे.
अर्ज प्रक्रिया व आवश्यक कागदपत्रे Shetkari Anudan yojana
योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर सुलभ बनवण्यासाठी शेतकरी महाडीबीटी या अधिकृत वेबसाईटवर ऑनलाईन अर्ज करू शकता.
अर्ज करताना शेतकऱ्यांनी खालील कागदपत्रे लागणार आहे. सातबारा उतारा, आधार कार्ड बँक खात्याची माहिती , जातीचे प्रमाणपत्र व इतर संबंधित असतंयवच. अधिक माहितीसाठी शेतकऱ्यांनी स्थानिक ग्राम पंचायत समितीच्या कृषी विभागाशी संपर्क साधने जिल्हा परिषदेतील कृषी कार्यालयात भेट द्यावी.
योजनेचे दुरगामी फायदे Shetkari Anudan yojana
योजनेचे प्रभाव केवळ आर्थिक मदत पुरवणे मर्यादित नाही ,तर आधुनिक कृषी तंत्रज्ञानाचा प्रसार, जल संशोधनाचे शाश्वात व्यवस्थापन, ऊर्जेचा कीफायतशीर वापर व पर्यावरणास अनुकूल शेती पद्धतीचे चालना देणे आहे.
या घटकांमुळे शेतीतील उत्पादक वाढते खर्च गट होते व शेतकऱ्यांचे एकूण उत्पादन वाढते परिणामी शेतकरी आतपन निर्मितीकडे वाटचाल करत असतात. कुटुंबाची आर्थिक स्थिती सुधारते व ग्रामीण भागात आर्थिक तीर्थ निर्माण होत आहे.
समुदायिक विकासावरील प्रभाव
योजनेचे व्यापक सामाजिक प्रभाव लक्षात घेती केवळ वैयक्तिक गत शेतकऱ्यांचे कल्याण करत नाही .तर संपूर्ण समुदायाचा विकासात हातभार लावणे आहे. आर्थिक सक्षमीकरणामुळे शिक्षण, आरोग्य व इतर मूलभूत सुविधांमध्ये ही सुधारणा होत असते. आधुनिक कृषी पद्धतीचा अवलंब केल्यामुळे भविष्यातील पिढ्यांसाठी शाश्वत कृषी विकासाचा पाया घेतला जातो. दीर्घकालीन आर्थिक तीरतेसाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. महाराष्ट्र राज्यातील शेतकऱ्यांनी योजनेचा लाभ घ्या.
